HZ.ALİ’DEN ÖZLÜ VE GÜZEL SÖZLER
Acelenin meyvesi yanlışlıktır.
Aç kalmak, alçalmaktan hayırlıdır.
Açık kalpli, mert düşman, içinden pazarlıklı dosttan iyidir.
Adalet için en büyük talihsizlik, devleti idare edenlerin zalimliğidir.
Adalet; halkın dirliği ve düzeni, idarecilerin ise süsü ve güzelliğidir.
Adalet ve eşitliği gözetmek siyasetlerin en iyisidir.
Adil ol, kudretin sürekli olsun.
Adilane davranış siyasetlerin (yönetimlerin) en iyisidir.
Affetmekten utanmayın. Cezalandırmakta da acele etmeyin.
Ahmak, her lafın başında yemin eder.
Akıl, gurbette yakın bulmaktır; ahmaklık vatanda gurbete düşmektir.
Akıl gibi mal, iyi huy gibi dost, edep gibi miras, ilim gibi şeref olmaz.
Akıl gibi zenginlik, cehalet gibi yoksulluk yoktur.
Akıllı bir insan fakir olabilir, fakat o hiç kimsenin sadakasına muhtaç değildir.
Akıllı düşmanınsa bile danış, bilgisiz dostunun fikrini geç.
Akıllı, insanların en mutlusudur.
Akıllı kişi, tecrübelerden ibret alan kimsedir.
Akıllı olan kemal, cahil olan mal ister.
Akıllının dili kalbindedir, ahmağın dili ise ağzındadır.
Akıllının tahmini, cahilin kesin bilmesinden daha doğrudur.
Akıllı insanlar az konuşur. Çok söyleyenler yalnız ahmaklardır.
Akil kişi kemal talep eder.
Akraba düşmanlığı, akrep sokmasından beterdir.
Alçak gönüllük, en büyük şereftir.
Alçak gönüllülük, ilmin meyvesidir.
Aleyhine kesin delil olmayan kişiyi mazur tutun; o kişi benim.
Alışkanlık, insana musallat olur, O’nu kontrolu altına alır.
Alışkanlık insanın ikinci tabiatı gibidir.
Aptallığın en büyüğü medh ve zemde ifrada kaçmaktır.
Arkadaşın hayırlısı, sana doğru yolda iyi delil olandır.
Asıl yetimler, anadan ve babadan yoksun olanlar değil, akıldan yoksun olanlardır.
Aş verirsen doyur.
Aşağılık insanlarla yakınlaşmaktan kaçın, onlar ki yapmacık sevgilerini gösterip içlerinde kötülüğü saklarlar. Onları hoşnut tuttuğun sürece sana sevgi duyarlar, verili olmaktan geri kalırsan sana zehirlerini akıtırlar.
Ayıbın en büyüğü, ona benzer bir ayıp sende de varken, başkasını ayıplamandır.
Aynı ana babadan doğanlar, senin miras kardeşlerin; uzak yerlerden gelen, huyu suyu sana benzeyenler ise senin öz kardeşlerin sayılırlar.
Az ibadet edip çok çalışmak, çok ibadet edip az çalışmaktan üstündür.
Az ilmi olup da onunla amel eden, çok ilmi olup da amel etmeyenden hayırlıdır.
Az yemek yemek sağlıktır.
Azarlamada aşırılık inat ateşini alevlendirir.
Azgınlığın sonu ya rezil veyahut yok olmaktır.
Azim ve sebat, insanların en büyük yardımcısıdır.
Azla yetinen kimse zengindir.
– B –
Babana riayet edersen, sen de oğlundan hürmet ve riayet bekleyebilirsin.
Babana saygılı ol ki, oğlun da sana saygılı olsun.
Babanın çocuğu için bıraktığı en iyi miras O’nu güzel edeple yetiştirmesidir.
Bağışlamak, büyüklüğün şanındandır.
Başa kakmak suretiyle iyiliğini boşa çıkarma.
Başkalarını ıslah etmek istiyorsan önce kendini ıslah etmelisin. Kendin fasid olduğun halde başkalarını ıslah etmeye kalkışman en büyük ayıplardandır.
Başkalarının felaketinden hisse kapanlar, geçmiş musibetlerden ders alanlar, cidden bahtiyar insanlardır.
Başkalarının iyi hareketlerini takdire çalışınız. Dostlarınızın hemen çoğaldığını göreceksiniz.
Başkasında gördüğün fena bir huyu hemen nefsinde ara ve ondan kaçın.
Beceremeyeceğin bir iş için söz verme.
Bencillik kimde olursa, helak olur.
Benim üç türlü dostum vardır: Benim dostlarım, dostlarımın dostları ve düşmanlarımın düşmanı.
Bırak bu içindeki ikiliği; atıl ateşe, sönmeye yüz tutsa da onu alevlendir.
Bildiği halde susmak, bilmediği halde konuşmak kadar çirkindir.
Bilge insan çalışmasına, bilgisiz de boş hayallerine güvenir.
Bilgi gibi hazine olamaz.
Bilgi, tükenmeyen bir hazinedir; akıl eskimeyen, yıpranmayan bir elbisedir.
Bilgin bir söz ehli olamıyorsan, hiç olmazsa dikkatli bir dinleyici ol.
Bilgin kişinin rütbesi, rütbelerin en üstünüdür.
Bilgin ölse de yaşar; cahil ise yaşarken de ölüdür.
Bilginlerin toplantısı mutluluk getirir.
Bilgisiz kişiyi bir işte, bir düşüncede ya pek ileri gitmiş görürsün ya da pek geri kalmış.
Bilgiyi ehli olmayana veren, o bilgiye zulmetmiştir.
Bilgiyle dirilen ölmez.
Bilmediğin şey hakkında konuşmayı ve üzerine düşmediği halde söz söylemeyi terk et.
Bilmiyorum demeyi bırakan kişi, öleceği yerden yaralanır, gider.
Bin kapıdan, yüzbin kaleden içeri girebilirsin de küçücük bir gönülden içeri giremezsin.
Bir devletin başı, sahip olduğu iktidardan; bilgin, ilimden; iyiliksever, yaptığı iyiliklerden; ihtiyar da yaşından ötürü saygı görür.
– C –
Cahil dosttan ziyade akıllı düşmana güven.
Cahil ile sakın latife etme. Dili zehirli olduğundan gönlünü yaralar.
– Ç –
Çalışan kötülük düşünemez, çalışmayan da kötülükten kurtulamaz.
Çalışmak kadar dinlenmeyi de görev bil, ihmal etme. Sağlığınıza eza etmeyin, sağlığın bozulması kolay; elde etmek ise zordur.
– D –
Dert ve gam ihtiyarlığın yarışıdır.
Dil aklın tercümanıdır.
– E –
Edep, aklın suretidir.
Edep, en iyi mirastır.
– F –
Fasık ve günahkar kimselerle arkadaş olmaktan kaçının, çünkü kötülük kötülüğe kavuşur.
Faziletlerin başı ilimdir.
Fazilet sahibinin kıymetini, ancak fazilet sahibi bilir.
Fazla yemek ve yemek üstüne yemekten kaçının. Zira fazla yiyen kimse fazla hasta olur.
Fırsat karınca yürüyüşü ile gelir, yıldırım hızı ile gider.
– G –
Garip, dostu olmayan kimsedir.
Gazap ve öfkeden kaçınınız. Çünkü onun başlangıcı delilik ve sonu ise pişmanlıktır.
– H –
Haddini bilen kimse, hakaret görmez.
Haktan sonra delaletten başka ne vardır ki.
Halka karşı içinizde daima sevgi ve nezaket besleyin. Onlara bir canavar gibi davranmayın ve onları azarlamayın.
Hiç kimsenin hatasını yüzüne vurmayınız. O hatayı işleyene hatasını, başka birini örnek göstererek anlatınız.
– İ –
İbret alınacak şeyler ne çok, ibret alanlarsa ne az.
İhtiras; feyiz ve kemalin en büyük düşmanıdır.
– K –
Kadına aşırı düşkünlük ahmakların işidir.
Kadının hayırlısı sevgi dolu, doğurgan olanıdır.
Kalp kör olduktan sonra gözlerin görmesinde hiçbir fayda yoktur.
Konuşun, tanışın; çünkü kişi dilinin altında gizlidir.
– M –
Mal çokluğu kalpleri bozar, günahları doğurur.
Mal, isteklerin temelidir.
– N –
Namus, güzelliğin sadakasıdır.
Ne kadar tenha bir yerde olursa olsun bir fenalık yaparken, seni hiç kimsenin görmediğne hükmetme. Seni mutlaka bir gören vardır. O da Allah’tır.
– O –
Oyun hayranı biri saadete eremez.
– Ö –
Ölüm cebimizde bize hep eşlik etmektedir, neden cahillerde feryatla karşılanır, ölüm neden böyle şaşkınlık yaratır?
Öfke delilikten bir bölümdür. Çünkü sahibi nadim olur, nadim olmuyorsa deliliği adamakıllı pekişmiş demektir.
– P –
Parçalayıcı ve yiyici yırtıcı hayvan, zalim ve zorba bir validen iyidir.
– R –
Renkten renge giriş, inançtan inanca geçiş, ahmaklığın alametlerindendir.
Rezil kişilerin başa geçmesi, insanlara afettir.
– S –
Sabır acılığının meyvesi zaferdir.
Sabır en güzel huy, ilim de en şerefli süs eşyasıdır.
– Ş –
Şahsınıza fenalık eden bir düşmanı affediniz. Lakin vatanınıza ve milletinize fenalık eden bir kimseyi asla affetmeyiniz.
Şehvet bir kapıdan girer, akıl öbür kapıdan çıkar.
– T –
Tamah mihneti davet eder.
Taraf tutmayın, bazı insanları kayırmayın. Bu tür davranışlar sizi zulme ve despotluğa çeker.
– U –
Uygunsuz yerlere giren, kendini töhmete kaptırır.
Utancın üstünü, insanın kendinden utanmasıdır.
– Ü –
Üç şey hayatı tatsızlaştırır: kin, kıskançlık ve kötü huy.
Üç şey insana hayatı zindan eder: Ağırlaşan aile yükü, borçların baskısı ve bir hastalığın sürüp gitmesi.
-Y-
Yemek mideyi doyurur, ruhu değil. Para açlığı giderir, mutsuzluğu değil.
DERLEYEN :KAZIM BALABAN / VİYANA